
Anadolu Bilişim Buluşmaları’nda 5G ve akıllı şehirlerin geleceği; 5G teknolojisinin şehir yaşantısındaki etkileri ve akıllı şehirlerin geleceğini şekillendirecek projeler, Harput Ajans tarafından düzenlenen Anadolu Bilişim Buluşmalarının “5G ve Akıllı Şehirler” temasıyla yapılan dijital etkinlikte, uzman konuşmacılar tarafından ele alındı.
Etkinliğin açılış ve protokol vizyon konuşmaları bölümünde bir konuşma yapan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Haberleşme Genel Müdür Yardımcısı ve AUS Türkiye Başkanı Esma DİLEK, akıllı şehir uygulamaları ve 5G’nin akıllı şehirlerin inşasındaki önemine değinerek, “Akıllı şehirlerde karşımıza çıkan sokak lambaları, parklar, şehir altyapısını oluşturan hatlar, su borularının içi, otobüsler, trenler, duraklar gibi birbirinden farklı sistemlerde kullanılan çok çeşitli sensörler, bağlantılı cihazlar; üretilen büyük verilerin yüksek hız ve düşük gecikme süresi ile iletimi için 5G teknolojisinden yararlanmakta. 5G haberleşme teknolojisi ile birlikte; bulut bilişim, uç bilişim, yapay zekâ (AI), büyük veri analitiği ve nesnelerin interneti (IoT) gibi çok sayıda teknolojinin, akıllı şehirleri, yenilikçi fikirlerden dikkat çekici gerçekliğe dönüştürebileceğini, 5G’nin akıllı şehir dönüşüm yolculuğunun kolaylaştırıcı unsuru olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.
Akıllı şehirlerde 5G’nin potansiyelinden yararlanıldığını belirten DİLEK, “Akıllı şehirlerde 5G, şehir yöneticilerinin bilgiye dayalı ve doğru kararlar almasını sağlayabilir. Şehirleri yönetenlerin görev ve sorumlulukları kapsamında, yapılması gereken birçok işi kolaylaştırmaya yardımcı olarak günlük yaşamın birçok alanında köklü değişiklikler meydana getirebilir. Bu sorumluluklar; insan hayatına doğrudan dokunan su, kanalizasyon, gaz sistemleri, merkezî ısıtma ve toplu taşıma hizmetlerinin yürütülmesinden, çöplerin ve sanayi atıklarının toplanması ve tahliyesine kadar çeşitlilik içeren işleri içermektedir. Ayrıca şehir yatırım planlarının ve programlarının yapılması gibi strateji ve projeksiyon belirlemeye yönelik, analiz edilen verilere dayalı olarak doğru hedeflere odaklanılmasında etkili bir araç olabilir. 5G’nin taşıyabileceği büyük veri hacmi; yoğun veri kullanımı içeren uygulamaları ve projeleri, başarılabilir hale getirmekte. Buna canlı video akışları gibi akan verilerin anlık analizine yönelik uygulamalar, şehre yayılmış milyonlarca IoT cihazından elde edilen büyük verilerin bulut ortamlarına, şehirlerin kontrol merkezlerine iletimi örnek verilebilir. Diğer yandan video, ses, görüntü dosyaları gibi akıllı şehir ekipleri için daha iyi iç görüler sağlayan, şu anda en hızlı büyüyen veri türü olan yapılandırılmamış veriler, düzenli bir şekilde bir elektronik tabloya yerleştirilebilen verilerden farklıdır. Şehirleri akıllı hale getirmenin anahtarını elinde tutan bu verilerden doğru çıkarımlar yapabilmek için yapay zekâ ve makine öğrenmesi gibi üst düzey işleme yapabilen teknolojilere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu tür veriler, ancak 5G gibi bir haberleşme teknolojisi sayesinde yüksek hızda, çok düşük gecikmeyle gerçek zamanlı olarak toplanarak analiz edilebilmektedir. 5G; çok çeşitli veri setlerini, gerçek zamanlı uygulamalar için iletebilecek bant genişliğini sunarken, yapay zekâ temelli uygulamalar da bunları analiz ederek şehirlerin akıllanmasına katkı sunacak araçlar sunmakta.” şeklinde konuştu.
“Akıllı şehirler, akıllı insanlarının, günlük rutinlerini dönüştürüyor”
5G’nin sunduğu artan hız ve kapasitenin, en iddialı akıllı şehir projelerini bile mümkün hale getirebileceğini belirten DİLEK; stabil ve güvenilir bağlantı sunan 5G ağlarının kullanımının; daha yüksek veri aktarım hızları, artan ağ kapasitesi ve daha düşük gecikme süresi dahil olmak üzere önceki nesil mobil ağlara göre önemli iyileştirmeler sunduğuna değindi. DİLEK sözlerine şöyle devam etti: “5G ağlarının kullanımı; daha fazla cihazın aynı anda bağlantı kurmasını ve otonom araçlar, uzaktan sağlık hizmetleri ve akıllı şehir altyapı uygulamaları için gerekli olan gerçek zamanlı veri işleme sürecini mümkün hale getiriyor. Ayrıca çok sayıda bağlantılı cihazın ve IoT destekli uygulamaların hayata geçirilmesinde, etkinleştirici rol oynuyor. 5G ile sunulan genişletilmiş kapasite; iletişimi dönüştürerek insanların dünyanın her yerinden çalışmasına olanak tanıyor, çalışanların üretkenliklerini artırarak daha iyi karar alma süreçleri için veriye dayalı iç görüler sağlıyor, böylece akıllı şehirlerin akıllı insanlarının, günlük rutinlerini dönüştürüyor diyebiliriz. “
5G’nin sadece yeni nesil bir haberleşme teknolojisi olarak değil, akıllı şehir ekonomilerini canlandırabilecek bir bileşen, şehirlerin ve vatandaşların verilerinin güvenliğini sağlayacak önemli bir etken ve akıllı şehirlerin inşasında oldukça önemli olan çevre ve sürdürülebilirlik konusunda da katkılar sunma potansiyeline sahip bir teknoloji olarak da değerlendirmek gerektiğine değinen DİLEK, “5G ağ cihazlarındaki verimlilik sayesinde, önümüzdeki 10 yıl içerisinde mobil ağlardan kaynaklanan karbon emisyonları azaltılabilir. 5G haberleşme ve yapay zekâ teknolojilerini kullanan dronlar; yabani otların yok edilmesi için kullanılan böcek ve bitki ilaçları kullanımını %50’ye kadar düşürerek çevresel kirliliği azaltabilir. 5G destekli akıllı ulaşım sistemleri, trafiğin %15 azaltılmasına katkı sağlayarak araçlardan yayılan emisyonları düşürebilir. 5G destekli mobil IoT cihazları, önceki teknolojilere kıyasla daha uzun pil süresi ve cihaz ömrü sunarak enerji verimliliğini artırabilir. 5G’nin daha yüksek performansı ve artırılmış verimliliği, akıllı şehir vizyonunun ayrılmaz parçası olan kullanıcı deneyimlerini ve bağlantıları da desteklemektedir. 5G haberleşme ağları, yalnızca şehir altyapılarını ve operasyonlarını siber saldırılardan korumak için değil, aynı zamanda vatandaşların kişisel verilerini ve gizliliğini korumak için de kritik öneme sahip olan daha güçlü uçtan uca güvenlik sunabilir. Kısacası 5G’nin; akıllı şehir uygulamalarını mümkün kılan haberleşmeden ulaşım hizmetlerine, sağlık hizmetlerinden enerji ve çevre yönetimine kadar gelişmiş yetenekler zincirini başlattığını, akıllı şehir inovasyonu için olasılıklar dünyasının kapılarını açtığını diyebiliriz. Akıllı şehir yolculuğu, ciddi ve büyük bir girişim olduğu için şehirlerin 5G haberleşme altyapısına sahip olması; başarılı bir dönüşümün öne çıkan konuları arasında diyebiliriz. Bu nedenle akıllı şehir planlaması yapılırken 5G stratejisinin, bu planın ayrılmaz bir parçası olarak formüle edilmesi gerekmektedir.” diyerek sözlerini şöyle tamamladı:
“Akıllı şehir çözümlerinde 5G haberleşme ağlarından yararlanılması, birçok fırsatları beraberinde getirse de insan ve çevre odaklı sürdürülebilir şehirler oluşturulması, hep odağımızda olmalı. Akıllı şehirlerin; sürdürülebilir bir geleceğe ulaşma yönündeki küresel çabaların ön saflarında yer aldığını özellikle belirtmek ve gelecekte, akıllı şehir çözümlerinin, 5G ve benzeri teknolojilerle herkes için bağlanabilirlik sağlayacağını vurgulamak isterim.”
“İnsan, her durumda akıllı şehrin odağında olmalıdır”
Çevrim içi konferansın “Keynote Konuşmalar” bölümünde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Akıllı Ulaşım Sistemleri Daire Başkanı Murat Mustafa HARMAN, akıllı şehir yaklaşımları ve akıllı ulaşım sistemlerine değindiği konuşmasında, şehir ve şehirleşme anlayışına bir şehir plancısı gözüyle baktığını belirterek, “Akıllı şehirler, insan, çevre ve teknoloji üçgeninde daha yaşanabilir ve sürdürülebilir şehirlerdir. Şunu söylemem gerekir ki insan her durumda akıllı şehrin odağında olmalıdır.” dedi.
Akıllı Şehir odak alanları içinde en önemlisinin akıllı ulaşım kavramı olduğunu hem toplu ulaşım hem karayolu ulaşımında güvenlik ve performans açısından vatandaşın doğrudan etkilendiğini belirten HARMAN, Bakanlığın akıllı ulaşım sistemleri alanındaki çalışmalarına değinerek “Ülkemizde; AUS uygulamalarını planlamak, tanımlamak, entegre etmek, birlikte çalışabilirliği sağlamak, ulaşım faaliyetlerini iyileştirerek verimliliği artırmak ve yeni kullanıcı hizmetlerini desteklemek amacıyla AUS uygulamalarının geliştirilmesine yönelik bir çerçeve sunacak olan “Ulusal AUS Mimarisi”ni oluşturmak için çalışmalarımızı yakın zamanda tamamladık. Ulusal AUS Mimarisinin AUS mimarisi yazılım aracını da içeren bir "Ulusal AUS Platformu"nu hazırladık. Birçok bileşenden oluşan bu çalışma kapsamında, coğrafi koşullar nedeniyle haberleşme altyapılarının uygun olmadığı yerlerde AUS bileşen ve cihazlarının uydu üzerinden haberleşmesini sağlayacak Ka Bant Kara SOTM anten ile Ka Bant Sabit ve Mobil Nesnelerin İnterneti (IoT) antenleri geliştirdik. Bu çalışma ile AUS uygulamaları ve projelerinde verimliliği ve entegrasyonu sağlamak amacıyla AUS alanında doğrudan veya dolaylı olarak yayınlanan ulusal ve uluslararası standartları (ISO, TSE, CEN, vb.) tespit ederek konularına göre tasnifini yaptık. Ayrıca, büyükşehirlerimizin AUS konusundaki yetkinliklerini ve rekabet düzeylerini karşılaştırmalı olarak değerlendirmek, ulaşım sistemlerindeki sorunları, fırsatları ve gelişme alanlarını belirlemek amacıyla belirli zaman aralıklarıyla güncellenebilir bir yapıya sahip Ulusal AUS Endeksi’ni hazırladık.
Otonom araçlar, araçtan araca, araçtan altyapıya, kısaca araçtan her şeye haberleşme teknolojileri gibi hızla gelişen yeni nesil teknolojileri takip etmek ve yaygınlaştırmak amacıyla ülkemizde bu alanda ilk örnek çalışma olacak “Kooperatif Akıllı Ulaşım Sistemleri (C-ITS) Test ve Uygulama Koridoru”nu kurmak için Bakanlık olarak çalışmalara başladık. İstanbul'da Hasdal ile İstanbul Havalimanı arasında kurulacak koridorda; trafik kazalarını ve trafik sıkışıklığını azaltmayı, ulaşım güvenliğini artırmayı, yakıt tüketimini düşürmeyi ve olumsuz çevresel etkileri azaltmayı hedefliyoruz.
Ulusal hareketliliğin ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasına yönelik önemli adımlarımızdan biri de Türkiye’nin ilk Bir Hizmet Olarak Hareketlilik (MaaS) projesi olan T-Rota’nın, Bakanlığımız ve büyükşehir belediyelerimizden biri ile birlikte pilot olarak yürütülmesidir.
Bakanlığımız, AUS alanında, üniversitelerimizle de iş birliği içerisinde projeler yürütmektedir. Bu doğrultuda “Araç İçi Bilgi ve Haberleşme Sistemlerinin (ABHS) Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi” için Marmara Üniversitesi iş birliği ile yürütülen projemizi başarıyla tamamladık.
Boğaziçi Üniversitesi ile “Otonom Araçlar İçin Sürüş Mimarisi ve Bağlantılı Araç Trafik Test Senaryolarının Belirlenmesi” projesi kapsamında; dünyadaki K-AUS teknolojilerini, gelişmeleri inceleyerek ülkemiz için öncelikli K-AUS senaryolarını ve güzergahları belirledik. Projenin çıktılarını da yakında sektör paydaşlarımızın istifadesine sunmayı planlıyoruz.
Akıllı ulaşım sistemlerinde yaşanan teknolojik gelişmeler doğrultusunda yeni kavram setlerinin eklenmesi sebebiyle 2017 yılında hazırladığımız “AUS Terimler Sözlüğü”nü düzenli olarak güncelliyoruz ve Bakanlığımız internet sitemizden kamuoyu ile paylaşıyoruz.
Ulusal AUS Strateji Belgesi 2020-2023 Eylem Planımızda yer alan eylemleri paydaşlarımızla birlikte tamamladık. Gelişen teknoloji ve kullanıcı ihtiyaçlarını da düşünerek eylem planımızı güncelledik. Ulusal AUS Strateji Belgesi ve 2024-2030 Eylem Planı adı altında onaylanmak üzere Cumhurbaşkanlığına gönderdik.” şeklinde konuştu.
“5G, vatandaşların yaşamlarını daha iyi hale getirmek amacıyla bir sonraki teknolojileri geliştirmesi için büyük bir fırsat”
Etkinliğin “Keynote Konuşmalar” bölümünde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Akıllı Ulaşım Sistemleri Dairesi Şube Müdürü Özgür TALİH, “Kentsel Ulaşımda Akıllı Çözümler ve 5G Etkisi” başlıklı bir sunum yaptı. Sunumunda kentsel ulaşımın geleceği için yapılan hazırlıklarda; akıllı teknolojiler, elektrifikasyon ve otomasyon gibi çözümlerle ortaya koyulacak altyapıların ve düzenleyici çerçevelerin oluşturulmasının önemli bir unsur olabildiğini bunun ise bilgi ve haberleşme teknolojilerinden yararlanarak insanı ve çevreyi merkeze alan, bütüncül ve pratik çözümlerin ortaya koyulduğu yeni bir ulaşım paradigması olduğunu belirtti. Sunumunun devamında, kentsel ulaşımın planlanmasında öncelikli olarak tüm yol kullanıcıları için daha iyi bir erişilebilirlik sağlanarak kentlerin insan doğasına uygun hale getirilmesi; enerji tüketimi, trafik sıkışıklığı, trafik kazaları ve sosyal eşitsizlikler gibi olumsuz etkilerin azaltılarak sürdürülebilirliğin artırılması için yenilikçi teknolojiler ile yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulması; daha dengeli, bütüncül ve katılımcı bir kentsel ulaşım planlarının oluşturulması gibi temel konulara dikkat çekti.
Sunumunun ikinci bölümünde kentsel hareketlilik çözümleri kapsamında trafik talep yöntemlerine ve son bölümünde ise kentsel ulaşım çözümlerinde 5G etkisine değinerek “Hepimiz trafikte sıkışıp kalmanın ve gecikmelerle uğraşmanın meydana getirdiği hayal kırıklığını biliyoruz. Şehirlerde dolaşma şeklimiz değişiyor ve trafiği yönetmek zorlaşıyor. Bu zorluklar karşısında, trafik koşullarını iyileştirerek kentsel hareketliliğin geleceğini şekillendirmek için 5G ve hatta ötesi teknolojiler çeşitli fırsatlar sunan dönüştürücü bir güç olarak görülüyor.” dedi.
TALİH, “Şehirler ve belediyeler vatandaşlarının yaşam tarzlarını iyileştirebilmek için teknolojiden yararlanırken 5G, nesnelerin interneti, uç bilişim ve yapay zekâ alanlarındaki gelişmelerden faydalanılıyor. 5G, hareketliliği iyileştirmek ve vatandaşların yaşamlarını daha iyi hale getirmek ve bir sonraki teknolojilerin geliştirmesi için bir fırsat. Diğer teknolojilerle birlikte 5G, vatandaşların şehirlerde yaşama, çalışma ve dolaşma biçimlerini önemli ölçüde değiştirmektedir. Akıllı ulaşımın bir bileşen olarak yerini aldığı akıllı şehirlerin yaygın hale gelmesiyle mevcut bilgi teknolojileri ve haberleşme altyapılarının tasarlanacak akıllı trafik yönetim sistemlerine uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda başarılı çalışmalarda 5G ve ötesi haberleşme teknolojilerin rolü oldukça büyüktür.” şeklinde konuştu.
Geleneksel hale gelen Anadolu Bilişim Buluşmalarının “5G ve Akıllı Şehirler” konulu çevrim içi konferans etkinliğinde “Şehirleri Bekleyen yenilikler: Akıllı Şehirler Ekosistemi” ve “Akıllı Şehirler Örnek Uygulamaları” oturumlarında da uzman isimlere yer verildi.