Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile yayımlanarak yürürlüğe giren Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ve 2020-2023 Eylem Planı’nda yer alan “3.3 Araç İçi Bilgi ve Haberleşme Sistemi (ABHS)” eylemini gerçekleştirebilmek amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürlüğü ile Marmara Üniversitesi Rektörlüğü arasında, 8 Eylül 2022 tarihinde “Araç İçi Bilgi ve Haberleşme Sisteminin (ABHS) Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi Projesi Protokolü” imzalanmıştır.
- Mevcut Durum Analizi
- ABHS Bileşenlerinin Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi
- ABHS İçin Veri Toplama ve İletim Modellerinin Belirlenmesi
Proje çerçevesinde yapılan çalışmalar neticesinde, ABHS
kavramının;
trafik/sürüş emniyeti, trafik etkinliği, yakıt tasarrufu, zararlı gaz
emisyonlarında azalma, enerji verimliliği, ulaşım sürelerinde azalma ve
konforlu sürüşe yönelik sürücüyü (araçta bulunan hedef kullanıcıları)
bilgilendirme, tehlikeli durumlara karşı uyarıda bulunma ve tehlikeli durumları
önlemeye yönelik olarak araç içinde bulunan sistemleri, yol kenarı altyapısında
bulunan sistemleri, bunların birbiri ile ve merkezle iletişiminde kullanılan
birimleri ve bu kapsamda kullanılan yazılımları içeren bir sistemi kapsadığı
ortaya koyulmuştur. Projenin tamamlanması ile elde edilmesi beklenilen potansiyel
faydalardan bazıları aşağıda yer almaktadır:
Proje ile ABHS kapsamında tanımlanan ve belirlenen
bileşenlerin ilerleyen süreçte, ülkemizin yerli ve milli kaynakları ile
üretiminin yapılması, kaynakların ülkemizde kalması ve ülkemizde yapılması
planlanan gelecek dönem çalışmalarında kullanılan teknoloji ve standartlarda
uyumluluğun sağlanması hedeflenmiştir.
Proje kapsamında hazırlanan ve sektörel ABHS geliştirmelerine yön vermesi hedeflenen araştırma raporlarına ilişkin özet bilgiler aşağıda sunulmaktadır:
1-
Mevcut Durum Analizi Raporu
Bu rapor ile K-AUS ve ABHS alanlarında kullanılan teknolojilerin
tanınması, mimari çerçeve ve uygulamalar gibi bilgilerin dünyada ve ülkemizdeki
mevcut durumunun ortaya koyulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, bu alanda
çalışmalar yürüten kurum, kuruluşlar ve özel sektör temsilcileri ile çevrimiçi
anket çalışması yapılmıştır.
ABHS ve K-AUS konusunda dünyada öncülük eden Amerika Birleşik
Devletleri, Avrupa Birliği (AB) ve Çin gibi ülke ve bölgelerin; bu alanlara
yönelik mevzuat, politika belgeleri, strateji ve eylem planları ile ülkelerde
veya bölgelerde ABHS ve KAUS hizmetleri geliştirmeye yönelik yapılan çalışmalar
ve faaliyetler incelenmiştir. Ayrıca dünya çapında ABHS’ye yönelik üretimi
yapılmış ve kullanılmakta olan donanım ve yazılım bileşenleri ayrıntılı bir
biçimde listelenerek dünyada ABHS ve K-AUS’a yönelik eğilimler ortaya
koyulmuştur.
Ülkemizdeki mevzuat, politika belgeleri, strateji
belgesi ve eylem planları incelenerek ABHS ve K-AUS alanında Türkiye’deki
endüstri ve akademi tarafından yürütülen çalışmalar incelenmiştir. Bu alanda Türkiye’de
geliştirilen donanım ve yazılım ürünleri, pilot ve saha uygulamaları hakkında
bilgi verilerek ABHS ve K-AUS teknolojilerinin yaygınlaştırılmasına yönelik
öneriler ve gereklilik analizi sunulmuştur.
Raporda aynı zamanda otonom araçlar, 5G ve yeni nesil
hücresel ağlar, yapay zekâ gibi yenilikçi teknolojilerin, ABHS ile etkileşimi
incelenerek bu teknolojilerin ABHS’de kullanımına ilişkin bilgiler verilmiştir.
Yapılan çalışmalar çerçevesinde, ülkemizdeki kurum ve kuruluşların, ABHS teknolojileri geliştirme konusunda yetenekli ve deneyimli olduğu, geçmişte bireysel yapılan çalışmaların gelecekte birlikte yapılacak çalışmalar ile daha verimli bir iş modeline dönüştürülebileceği değerlendirilmektedir. ABHS ve ilgili bileşenler, birçok yeni hizmetin oluşmasına, var olan sistemlerin daha iyi çalışmasına imkân tanımaktadır. ABHS’den elde edilecek anlık veriler; araçlar ile ilgili seyir anında gerçek zamanlı analizlerin yapılabilmesine, önleyici bakım, anomali tespiti ve teşhis gibi faydalı çıktıların elde edilmesini mümkün kılmaktadır. Raporda belirtilen temel önerilerden bazıları aşağıda sunulmuştur:
2- ABHS Bileşenlerinin Teknik Özellikleri Raporu

ABHS ve ilgili bileşenlerini geliştirme ve sahada
uygulanabilir ürünler haline getirmek için temel bir referans belge niteliği
taşıyan bu raporda; ABHS’nin K-AUS içerisindeki yeri, bileşenleri, bileşenler
arasındaki ilişkileri, her bir bileşenin teknik özellikleri, gereksinimleri ve
ilgili standartlar, kapsamlı bir şekilde incelenmiştir.
Sistem mimarisi açıklanarak mimarinin her bir bileşeninin geliştirilmesi ve endüstriyel ürün haline getirilerek uluslararası alanda nitelikli ve rekabet edebilir ürünlerin ülkemize kazandırılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda hazırlanan raporda, aşağıdaki hususlara yer verilmiştir:
• ABHS ve K-AUS temel bileşenlerine yönelik AB standartları ve regülasyonları ortaya koyulmuştur.
3- ABHS için Veri Toplama ve İletim
Modelleri Raporu
ABHS ve K-AUS’a yönelik Türkiye’de geliştirilecek
sistem ve hizmetler için referans özelliği taşıyan bu raporda, veri toplama ve
iletim modelleri detaylı olarak incelenmiş ve örnek uygulamalar ile
gösterilmiştir.
ABHS’nin halihazırdaki ulaşım sistemlerine entegre edilmesiyle oluşan güvenilir ve tutarlı veri toplama kanalları; K-AUS’u oluşturarak trafik kullanıcıları ve sistemleri tarafından sağlanan değerli verinin analiz edilmesini ve etkin trafik yönetimine ilişkin yenilikçi çözümlerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu sayede hem kullanıcılar için faydalı olabilecek çözümler geliştirilmekte hem de araştırma, geliştirme ve üretim yapan kuruluşların katma değerli ürünler geliştirmeleri sağlanabilmektedir. Bu doğrultuda hazırlanan raporda aşağıdaki temel hususlara değinilmiştir:
Projeye ilişkin çalışmalar, 2 Eylül 2023 tarihinde tamamlanmış olup ABHS ve kapsadığı cihazların teknik özelliklerinin, kullanılan standartların, haberleşme ve veri iletim protokollerinin ülkemiz şartlarına göre uyarlanarak yerli ve milli üretime esas olacak şekilde teknik özellikleri belirlenmiştir. Ülkemizde bu alanda yapılacak çalışmalar için referans olması hedeflenen aşağıdaki araştırma raporları, sektör paydaşlarının istifadesine sunulmuştur:


Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile yayımlanarak yürürlüğe giren “Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ve 2020-2023 Eylem Planı”nda;
• Mevcut AUS altyapısının geliştirilerek, kurulan K-AUS altyapıları ile entegrasyonun sağlanması ve ülke genelinde yaygınlaştırılması,
• Mevcut altyapının bağlantılı araçlar ve otonom sürüşe uygun hale getirilmesi amacıyla hazırlık çalışmalarının yapılması ve tam otonom araçların geliştirilerek ulaşım modlarında yaygınlaştırılması,
• Başta araç içi bilgi ve haberleşme sistemleri olmak üzere otonom ve bağlantılı araç teknolojilerinin yerli ve milli olarak üretimine yönelik çalışmaların yapılması,
• Otonom araçlara ait fonksiyonel ve operasyonel testlerin yapıldığı, sertifikalandırma hizmetlerinin gerçekleştirildiği Otonom Sürüş Test ve Sertifikasyon Merkezlerinin kurulması hususları, Bakanlığımızın uzun dönem hedefleri arasında yer almaktadır.
Eylem Planı’nda yer alan uzun dönem hedeflerimiz ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Boğaziçi Üniversite arasında 26.04.2021 tarihinde imzalanan “Akıllı Ulaşım Sistemleri Alanında Çalışmalar Yapılmasına İlişkin İş Birliği Protokolü” kapsamında “Otonom Araçlar İçin Sürüş Mimarisi ve Bağlantılı Araç Trafik Test Senaryolarının Belirlenmesi Projesi”nin geliştirilmesi için 08.09.2022 tarihinde, Bakanlığımız Haberleşme Genel Müdürlüğü ve Boğaziçi Üniversitesi arasında protokol imzalanmıştır. Proje, aşağıdaki üç iş paketinden oluşmaktadır:
1. Otonom ve bağlantılı araçlara yönelik mevcut durum analizinin yapılması
2. Bağlantılı araçlara yönelik hazırlanacak altyapı ile test edilecek K-AUS senaryolarının oluşturulması
3. Otonom araçlar için örnek bir sürüş mimarisinin oluşturulması ve trafik etki analizinin yapılması
Proje kapsamında; Türkiye’de ve dünyada öne çıkan kooperatif akıllı ulaşım sistemleri (K-AUS) uygulamaları, bağlantılı ve otonom araç uygulamaları ve teknolojileri, bu teknolojilerde kullanılan haberleşme çözümleri, kullanılan standartlar, Türkiye’deki karayollarında uygulanması önerilen öncelikli K-AUS senaryoları, K-AUS uygulamalarının trafiğe etkileri, Türkiye’de otonom araç çalışmalarının gelişimi için önerilen gelecek projeksiyonu ve atılacak adımlar araştırılarak raporlanmıştır. Özellikle çevreci, sürdürülebilir, emniyetli, güvenli, konforlu ulaşım perspektifinde hizmet veren bağlantılı ve otonom araçların kullanımıyla elde edilecek faydalar ortaya koyularak bu araçların ülkemiz ulaşım altyapılarında kamusal ve özel alanlarda sorunsuz kullanımını destekleyecek araştırma, simülasyon ve test çalışmaları yapılmıştır. Kamu-akademi iş birliği içerisinde geliştirilerek AUS alanındaki yenilikçi uygulamalarının bilimsel bir bakış açısıyla ele alındığı projenin tamamlanmasıyla aşağıdaki çıktılar elde edilmiştir:
• Detaylı bir literatür taraması, sektördeki 30 paydaş ile yürütülen anket çalışmaları, internet üzerinden yapılan araştırmalar ile ulaşılan proje bilgileri, kamu kurum ve kuruluşlarının yayınladıkları mevzuat çalışmaları, strateji ve eylem planlarının incelenmesi, Türkiye’de yürütülen projelerde kullanılan standartlar araştırılarak Türkiye’deki K-AUS uygulamalarının mevcut durumu ortaya koyulmuştur. Böylece ülkemizde K-AUS uygulamalarının hayata geçirilmesi ve yaygınlaşmasının hızlandırılması amacıyla ihtiyaçlara yönelik bir çerçeve çizilmiştir.
• Türkiye’de birlikte çalışabilir ve öncelikli olan K-AUS uygulamalarının hayata geçirilebilmesi için farklı ülkelerde ve bölgelerde yürütülen K-AUS projeleri, kullanılan haberleşme protokolleri ve standartlar, yayınlanan mevzuat çalışmaları ve raporlar incelenmiş ve analiz edilmiştir.
• Yıkıcı ve yenilikçi teknolojilerin, K-AUS alanındaki kullanımı ve sağladığı faydalar araştırılmış, bu teknolojilerin entegrasyonu ile elde edilebilecek kazanımlar tespit edilmiş ve ülkemizdeki gelecek dönem K-AUS uygulamalarında yararlanılabilecek yenilikçi teknolojiler belirlenmiştir.
• K-AUS hizmetlerinin ülkemizde verimli, sağlam temellere dayalı, sürekli, tekdüze ve etkin bir şekilde uygulanabilmesi için K-AUS alanında standart geliştiren kurum, teknik komiteler ve bu komitelerde yer alan çalışma grupları incelenmiştir. Standardizasyon kuruluşlarının K-AUS hizmetleri için yayınladığı ve bu alanda öncülük eden ülkeler tarafından kullanılan standartlar belirlenmiş ve Türkiye’de yürütülen K-AUS çalışmalarını; daha verimli, güvenli ve çevreci şekilde yürütmek, sınır ötesinde ve bölgeler arasında sürekliliği ve tekdüzeliği sağlamak amacıyla ülkemizde yürütülecek K-AUS hizmetlerinde kullanımı önerilen standartlar seti hazırlanmıştır.
• K-AUS alanında stratejilerin geliştirilmesine katkı sunan Avrupa Komisyonu, Araçtan Araca Haberleşme Konsorsiyumu (C2C-CC), C-Roads Platformu gibi uluslararası kuruluşlar ve çalışma grupları; birçok K-AUS hizmetinin etki, fayda ve maliyet analizini yaparak teknoloji hazırlık seviyelerine, uygulanabilirliğine, önceliklerine göre hizmetleri sınıflandırmıştır. Türkiye’de yol kullanıcılarının güvenliğini sağlamak, kesintisiz veri akışının sağlandığı K-AUS uygulamalarını hayata geçirmek, yolcuların konforunu artırmak, daha verimli bir hareketlilik sistemi sunmak ve çevreye duyarlı bir sistem oluşturmak hedefi ile bu hizmetler incelenerek ülkemizde hayata geçirilecek K-AUS uygulamalarında öncelikli olduğu değerlendirilerek önerilen K-AUS senaryoları ve test güzergahları ortaya koyulmuştur.
• K-AUS hizmetlerinde kullanılan haberleşme teknolojileri, bu teknolojilerin avantajları, dezavantajları ve dünyadaki örnek uygulamaları incelenmiş, Türkiye’de hayata geçirilecek K-AUS hizmetlerinde kullanılacak haberleşme teknolojilerine ilişkin öneriler sunulmuştur.
• Avrupa’dan yedi ülkede (Almanya, Avusturya, Birleşik Krallık, Estonya, Fransa, İspanya ve İtalya), ABD’de, Asya-Pasifik ve Orta Doğu’dan altı ülkede (Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin, Güney Kore, Japonya ve Yeni Zelanda) otonom araç geliştirme çalışmalarına yönelik yayımlanan politika belgeleri ve raporlar ile geliştirilen projeler incelenmiştir.
• Ülkemizde yürütülen otonom araç çalışmaları hakkında bilgi edinmek, bu çalışmaları yürüten kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını belirlemek ve önerilerini almak için sektör kuruluşları ve AUS hizmet kullanıcıları ile anket görüşmeleri yapılmıştır. Paydaşlardan elde edilen bilgiler ve gerçekleştirilen detaylı literatür taraması kapsamında, ülkemizdeki otonom araçlara ilişkin mevcut durum ortaya koyulmuştur.
• Türkiye’de ve dünyada yürütülen ve planlanan otonom araç çalışmalarına ilişkin teknolojik gelişmeler ve mevcut durum göz önünde bulundurularak Türkiye’de otonom araç teknolojileri geliştirme sürecinin hızlandırılması ve sistematik bir ilerleyişin sağlanması için gelecek projeksiyonu ortaya koyulmuştur.
• Bağlantılı araç/K-AUS hizmetlerinin hayata geçirilmesi ile elde edilecek kazanımların ve trafik koşullarına etkilerinin bilimsel olarak ortaya koyulması ve gerçek dünyada uygulanabilirliğinin simülasyon çalışmaları ile kanıtlanması için 11 farklı K-AUS senaryosunun simülasyon çalışması yapılmış ve farklı değişkenler için elde edilen sonuçlar paylaşılmıştır. K-AUS senaryoları arasında yer alan (i) yavaş veya durağan araç uyarısı, (ii) ileride trafik sıkışıklığı uyarısı, (iii) yol çalışması uyarısı, (iv) yolda insan (savunmasız yol kullanıcısı ve diğer canlı varlıklar) mevcudiyeti uyarısı, (v) yol üzerinde engel uyarısı, (vi) tehlikeli yer bildirimi (kaza kara noktası bilgisi dahil), (vii) araç içi hız limitleri, (viii) yeşil ışık optimum hız önerisi (GLOSA), (ix) yol dışı park bilgileri, (x) alternatif yakıtlı araç yakıt ikmali ve şarj istasyonları hakkında bilgiler, (xi) acil durum aracı yaklaşma uyarısı senaryoları, simülasyon ortamında modellenerek bağlantılı ve elektrikli araçların trafik etki analizi yapılmıştır.
Proje iş paketleri kapsamında hazırlanan aşağıdaki raporlar, kamu kurum ve kuruluşlarımızın, sektör paydaşlarımızın gelecek dönem çalışmalarında faydalanmaları için sektörün istifadesine sunulmuştur.
• K-AUS Türkiye Mevcut Durum Analizi Raporu
• Türkiye’s Current Situation Analysis of C-ITS
• K-AUS Dünya Uygulamaları Raporu
• K-AUS Alanında Yıkıcı ve Yenilikçi Teknolojiler Raporu
• K-AUS Standartları ve Sınıflandırılması Raporu
• K-AUS Haberleşme Teknolojileri Raporu
• Türkiye için Öncelikli K-AUS Senaryoları Raporu
• K-AUS Nihai Raporu
• Otonom Araçlar Mevcut Durum Analizi Raporu
• Türkiye’de Otonom Araç Teknolojilerinin Gelişimi ve Gelecek Projeksiyonu Raporu
• K-AUS Senaryolarının Simülasyon Ortamında Uygulanarak Test Edilmesi Raporu
“Uydu Destekli Ulusal Akıllı Ulaşım
Sistemleri Otomasyon Projesi”, ülkemizin “Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri
Strateji Belgesi ve 2020-2023 Eylem Planı” ile ortaya koyulan“İleri bilişim teknolojileri ile Türkiye’de
insan odaklı ulaşım sistemi” vizyonu ve
“Ülkemizde tüm ulaşım modlarına entegre, güncel teknolojiyi kullanan, yerli ve
milli kaynaklardan yararlanan, verimli, güvenli, etkin, yenilikçi, dinamik,
çevreci, katma değer sağlayan ve sürdürülebilir akıllı bir ulaşım ağı
oluşturmak” misyonu doğrultusunda, “Eylem
1.2. AUS Mimarisinin Geliştirilerek Yayınlanması” eylemi kapsamında geliştirilmiştir.
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı (UDHAM), T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürlüğü (HGM) ile TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş arasında 28.09.2021 tarihinde imzalanan Proje Destekleme Protokolü kapsamında, 11 iş paketinden oluşan proje çalışmaları tamamlanmıştır.
Projenin Amaçları ve Hedefleri |
Aşağıda özetlenen amaçlar ve hedefler çerçevesinde “Uydu Destekli Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Otomasyon Projesi” geliştirilmiştir:
. Akıllı ulaşım sistemlerinde uyumluluk, genişletilebilirlik, birlikte çalışabilirlik, entegrasyon ve standardizasyon sağlanması ve AUS uygulamalarının ülkemizde yaygınlaştırılması amacıyla kavramsal bir çerçeve sunan “Ulusal AUS Mimarisi”nin oluşturulması
. Ülkemizde ihtiyaç duyulan akıllı ulaşım sistemleri (AUS) uygulamalarının ve bunlara dair detaylı yol haritasının belirlenmesi
. Ülkemizdeki AUS çözümlerinin, yenilikçi araç teknolojilerinin, bağlantılı/otonom araçların birlikte çalışabilirliğini tesis etmek amacıyla kablolu, kablosuz, uydu, hücresel vb. haberleşme türlerindeki gelişmeleri, referans alınacak protokollerinin araştırılması ve ülkemizin “Ulusal AUS Haberleşme Mimarisi”nin oluşturulması
. AUS alanında ülkemizde ve dünyada yaşanan güncel gelişmeleri takip ederek ulaştırma sektöründe çalışan personelin gelişimine ve kapasitesinin artırılmasına katkıda bulunulması
Projenin Sağladığı Faydalar |
. Akıllı ulaşım sistemlerini planlamak, tanımlamak, yaygınlaştırmak ve entegre etmek için bir çerçeve sunulması
. Ulusal AUS Mimarisi sayesinde; uygulamaların gerçekleştirmesi beklenen kullanıcı hizmetlerini, kuruluşların yaptığı işlemler ve fonksiyonlar ile kurumları birbirine bağlayan bilgi ve veri akışlarının birlikte takip edilebilmesi
. Ülke genelinde/yerelde AUS planlama, geliştirme ve yatırımlarına rehberlik edilmesi
. AUS geliştirmelerindeki ihtiyaçları, fonksiyonları, anahtar paydaşları/onlar arasındaki ilişkilerin, rol ve sorumlulukların belirlenmesi
Proje Kapsamında Yürütülen Çalışmalar, Elde
Edilen Ürünler ve Çıktılar |
1. Uydu Yer Sistemleri Geliştirilmesi ve Uydu Üzerinden Çalışan Network Mimarisinin Oluşturulması
AUS altında çalışacak uç cihazlarının yönetimi, izlenmesi vb. amaçlarla uydu üzerinden çalışacak bir ağ yapısı oluşturulmuştur. Bu yapı içerisinde, uydu şebekesini oluşturacak terminal cihazlarının IP adres yapılandırılması, uydu şebekesinin diğer haberleşme altyapıları (fiber sistemler, hücresel sistemler vb.) ile entegre edilmesi, kullanıcı tarafındaki cihazların yerel ağ yapılarının oluşturulması ve yönetilmesi hedeflenmiştir. Proje kapsamında, 5 adet Ka Bant Sabit IoT Anten, 3 adet Ka Bant Mobil IoT Anten ve 2 adet Ka Bant Kara SOTM Anten geliştirilerek üretimi gerçekleştirilmiştir.
Uydu Yer Sistemleri Geliştirilmesi ve Uydu Üzerinden Çalışan Network Mimarisi Oluşturulması Sistem Topolojisi
2. AUS Standartlarının Tespit Edilmesi ve Sınıflandırılması
AUS uygulamalarında ve projelerinde; verimliliğin ve entegrasyonun sağlanması amacıyla AUS konusunda doğrudan ya da dolaylı olarak yayınlanmış olan ulusal ve uluslararası standartlar (ISO, TSE, CEN vb.) tespit edilerek AUS planlayan, geliştiren, işleten, bakımını yapan özel sektör kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarından temsilcilerin katıldığı çalıştaylarda bu standartlar değerlendirilmiş ve konularına göre dokuz alanda 582 adet standardın tasnifi yapılmıştır.
3. AUS Alanında Yıkıcı Yenilikçi Teknolojiler ile Etkilerinin Araştırılması
Yapay zekâ, derin öğrenme, K-AUS, Hyperloop, blokzincir, nesnelerin interneti (IoT), endüstri 4.0, sanal ve artırılmış gerçeklik, bulut bilişim, büyük veri vb. birçok yenilikçi teknolojinin, gelecekte ülkemizin AUS politikaları ve uygulamaları üzerindeki potansiyel etkilerine yönelik detaylı araştırma raporları (30 adet) hazırlanmıştır.
AUS Alanında Yıkıcı Yenilikçi Teknolojiler ile Etkilerinin Araştırılması Raporları
4. Mevcut Durum Analizi ve Envanter Çalışması Yapılması
Kullanıcıların (AUS hizmeti veren yani AUS planlayan, geliştiren, işleten, bakımını yapan özel sektör kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşları, AUS hizmeti alan yayalar, sürücüler, yolcular) durumlarını ve AUS ihtiyaçlarını ortaya koymak amacıyla mevcut durum analizi ve envanter çalışması yapılmıştır. Hazırlanan “AUS Türkiye Raporu” ile AUS kapsamında verilen ve ihtiyaç duyulan hizmetler tespit edilmiştir.
5. Akıllı Ulaşım Sistemleri Endeksinin Geliştirilmesi
Akıllı ulaşım sistemlerinin bireysel yaşam kalitesini ne ölçüde etkilediğini ve iyileştirdiğini test etmeyi amaçlayan, veriye dayalı, tarafsız, bütüncül ve AUS alanında sürekliliği olan, uygulanabilir, esnek ve belli periyotlarla güncellenebilir “Ulusal AUS Endeksi” geliştirilmiş ve Ulusal AUS Platformu üzerinden erişime sunulmuştur. Oluşturulan AUS endeksi ile 23 büyükşehir; 9 farklı alanda, 30 gösterge ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilebilmektedir.
Ulusal AUS Endeksi
6. Dünya Literatürünün Taranması ve Ülke Raporlarının Hazırlanması
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliği (AB), Japonya, Güney Kore, Almanya ve İngiltere’nin AUS mimarisi yapıları, AUS konusunda yapmış olduğu çalışmalar ve ülke genelinde uygulanan sistemler, AUS’un gelişimi, mevzuat çalışmaları, strateji ve eylem planları, AUS yönetim yapıları, sistem bileşenleri, AUS hizmet kategorileri, denetleme yapıları, AUS ile ilişkili dikey ve yatay sektörlerin durumu, araştırma-geliştirme faaliyetleri, haberleşme yapıları/protokolleri, takip edilen standartlar, paydaş kurum ve kuruluşlar ile AUS alanındaki görev, yetki ve sorumlulukları, finansman kaynakları, kullanılan yazılımlar, uygulamalar, platformlar, araçlar, çerçeve yapıları vb. detaylı bir şekilde incelenmiş ve ABD, AB, Japonya, Güney Kore, Almanya ve İngiltere’ye dair ülke raporları hazırlanmıştır.
ABD, AB, Japonya,
Güney Kore, Almanya ve İngiltere AUS Raporları
7. Kullanıcı Hizmetlerinin Belirlenmesi
Kullanıcılar (AUS hizmeti veren yani AUS planlayan, geliştiren, işleten, bakımını yapan özel sektör kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşları, AUS hizmeti alan yayalar, sürücüler, yolcular) ile yapılan 102 paydaş toplantısı ve 12 büyükşehirde yapılan 5.000 anket ve 59 adet sosyal paydaş anketi yardımıyla ülkemizdeki AUS alanında “Kullanıcı İhtiyaçları” belirlenmiştir.
8. Ulusal AUS Mimarisi Hizmet Paketlerinin Oluşturulması
Gelecekteki ulaşım teknolojileri, referans alınan ülke mimarisi ve AUS kullanıcı ihtiyaçları doğrultusunda; sahada hangi sistemlerin uygulanacağını ortaya koymak amacıyla “Araç Güvenliği”, “Bakım ve Yapım”, “Destek Hizmetleri”, “Hava Durumu”, “Kamu Güvenliği”, “Otopark Yönetimi”, “Sürdürülebilir Ulaşım”, “Ticari Araç İşletimi”, “Toplu Taşıma”, “Trafik Yönetimi”, “Veri Yönetimi” ve “Yolcu Bilgilendirme” alanlarında, 50 adet “Ulusal AUS Mimarisi Hizmet Paketi” oluşturulmuştur. Ayrıca “10 adet Mobilite Senaryosu (BPM, Business Process Model)’na dair rapor hazırlanmıştır. Ayrıca Ulusal AUS Mimarisinin Kurumsal Katmanı altında değerlendirilen, AUS alanında kurumların rollerini ve kurumlar arası sorumlulukları içeren taslak protokoller hazırlanmıştır.
9. Ulusal AUS Mimarisinin Oluşturulması
Ulusal ve Özelleştirilmiş (Bölgesel) AUS Mimarisi Hazırlama Süreci
Ülke genelinde ve yerelde AUS planlama, geliştirme ve yatırımlarına rehberlik etmek, AUS geliştirmelerindeki ihtiyaçları, fonksiyonları, anahtar paydaşları ve paydaşlar arasındaki ilişkileri, rol ve sorumlulukları belirlemek, sistemlerin birlikte çalışabilirliğini, entegrasyonunu, standardizasyonunu sağlamak için bir referans/çerçeve oluşturmak amacıyla ABD AUS Mimarisi (ARC-IT) referans alınarak (i) Fonksiyonel, (ii) Fiziksel, (iii) Kurumsal ve (iv) Haberleşme katmanlarını içeren “Ulusal AUS Mimarisi” tasarlanmıştır. Türkiye’deki AUS kullanıcılarının mevcut ihtiyaçları ve gelecek perspektifi dikkate alınarak AUS mimarisi yerelleştirme ve özgünleştirme çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda “Ulusal AUS Mimarisi Raporu” ve “Özelleştirilmiş AUS Mimarisi Raporu (Bursa Örneği)” hazırlanmıştır.
Ulusal ve Özelleştirilmiş (Bölgesel) AUS Mimarisi Hazırlama Süreci
Ulusal AUS Mimarisi Yapısal Özellikleri
Ulusal AUS Mimarisinin Kullanımı
Ulusal AUS
Mimarisi “TT08 : Toplu Taşıma Yolcu Bilgilendirme Hizmet Paketi Fiziksel
Görünümü”
10. Akıllı Ulaşım için Bölgesel Mimari Yazılımının Geliştirilmesi ve Kullanım Kılavuzunun Hazırlanması
Kamu kurum ve kuruluşlarının, belediyelerin kendi bölgesel ve kurumsal mimarilerini oluşturabilmeleri amacıyla ABD’de kullanılan “RAD-IT (Regional Architecture Development for Intelligent Transportation)” yazılımı (bölgesel mimari geliştirme yazılım aracı), geliştirilen Türkiye Ulusal AUS Mimarisi dikkate alınarak özgünleştirilmiştir.
11. İnsan Kaynağı Kapasitesinin Geliştirilmesi, Bu Kapsamda Çalıştaylar Düzenlenmesi ve Organizasyonlar
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve ilgili kamu personelinin AUS’a dair bilgisini ve kapasitesini artırmak amacıyla (i) Standartlar ve protokoller, (ii) AUS Mimarisi, (iii) AUS Finansmanı, (iv) Fayda/Maliyet Analizi, (v) Trafik Mühendisliği ve (vi) Ulusal AUS Platformu Eğitimleri olmak üzere altı adet eğitim düzenlenmiştir. Düzenlenen eğitimlerle AUS alanında insan kaynağı kapasitesinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
12. Ulusal AUS Platformunun Oluşturulması
AUS sektöründe geliştirilen projelerin, kullanılan ulusal ve uluslararası standartların, yayınlanan mevzuat çalışmalarının, etkinliklerin, ulusal ve uluslararası gelişmelere ilişkin haberlerin, oluşturulan Ulusal AUS Mimarisine ait mimari katmanların, hizmet paketlerinin ve AUS mimarisi yazılım araçlarının yer aldığı “Ulusal AUS Platformu” geliştirilmiş ve www.aus.gov.tr adresinden yayınlanmak üzere hazır hale getirilmiştir.
Ulusal AUS Platformu
. Acil Durum Yönetimi
. Araç Güvenliği
. Kaza Önleme ve Trafik Güvenliği
. Olay Yönetimi
. Sürdürülebilir Ulaşım
. Ticari Araç İşletimi
. Toplu Taşıma Yönetimi
. Ulaşım Yönetim Merkezleri
. Veri Yönetimi
. Yol / Hava Durumu Yönetimi

