Yapay zekâ (AI), ulaşım sistemlerini yönetme ve deneyimleme şeklimizi yeniden şekillendirmeye hazırlanıyor. AI; trafik yönetimini optimize ederek, otomotiv teknolojilerini geliştirerek, toplu taşıma sistemlerini iyileştirerek ve lojistik ve tedarik zincirlerini kolaylaştırarak; emniyeti, sürdürülebilirliği ve gelecekteki hareketlilik çözümlerinin genel etkinliğini artırma potansiyeline sahiptir. ERTICO-AUS Avrupa'nın yayınladığı “ERTICO’nun Ulaşım ve Hareketlilik Alanında Yapay Zekâ Perspektifleri” başlıklı Beyaz Kitap; fırsatların, zorlukların ve gelecekteki görünümün ilk incelemesini sunmaktadır. Kitapta, üretken yapay zekâ ve büyük dil modelleri de dahil olmak üzere ilgili AI uygulamalarının potansiyeli ve Avrupa Birliği (AB) politika hedeflerine uyumu nasıl destekleyebilecekleri araştırılmıştır.
AI teknolojileri gelişmeye devam ederken ERTICO'nun Beyaz Kitabı, zorlukların üstesinden gelmek ve AI’nın sunduğu fırsatları değerlendirmek için proaktif ve işbirlikçi bir yaklaşım çağrısında bulunmaktadır. Avrupa’nın; sağlam bir düzenleyici ortamı teşvik ederek, araştırmaları destekleyerek ve etik, kullanıcı merkezli tasarıma öncelik vererek, herkese fayda sağlayan AI destekli bir destekli bir hareketliliğin geleceğinin oluşturulmasına öncülük edebileceği vurgulanmaktadır.
ERTICO'nun Beyaz Kitabı, AI’nın hareketlilik alanındaki potansiyelini tam anlamıyla hayata geçirmek için devletler, endüstriler ve araştırma kurumları arasındaki iş birliğinin önemini ortaya koymaktadır. Ulaşım ve hareketlilik sektör paydaşları için AI alanında temel bir kaynak olarak günümüzün dinamik ulaşım ekosisteminin ihtiyaçlarını karşılayan bağlantılı, esnek ve sorumlu bir AI destekli hareketlilik ortamına doğru yönlendirmeyi amaçlamaktadır.
Beyaz kitapta; hareketlilik sektöründe AI’nın fırsatları ve uygulamalarına, AI’nın uygulanmasıyla ilgili zorluklara, AB’nin AI alanında mevcut durumuna, girişimlerine, politika yapıcılar için perspektiflere, geleceğe yönelik trendlere yer verilmiştir. “ERTICO’nun Ulaşım ve Hareketlilik Alanında Yapay Zekâ Perspektifleri” isimli beyaz kitabını buradan, beyaz kitabın Türkçe tercümesini ise bu buradan indirebilirsiniz.
Haberin detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.
Hareketlilikte Yapay Zekanın Potansiyelini Ortaya Çıkarmak
AI; gerçek zamanlı trafik yönetimi, otonom sürüş ve tahmine dayalı lojistik uygulamaları ile Avrupa taşımacılığında önemli adımlar atmıştır. Trafik yönetiminde, AI destekli sistemler trafik sinyallerini dinamik olarak ayarlayabilmekte, trafik sıkışıklığını azaltabilmekte ve dur-kalk trafiğini en aza indirerek hava kalitesini iyileştirebilmektedir.
Operasyonel verimliliğin ötesinde bu gelişmeler, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve kamu güvenliğinin iyileştirilmesi gibi temel AB politika hedeflerini desteklemektedir. AI teknolojileri; toplu taşıma, paylaşımlı hareketlilik ve düşük emisyonlu seçeneklere giderek daha fazla öncelik verilen daha bağlantılı, esnek ve kullanıcı merkezli bir hareketlilik ekosistemi oluşturulmasına yardımcı olmaktadır.
AI destekli sistemler, halihazırda ulaşımın çeşitli alanlarında önemli bir etkiler ortaya koymaktadır:
Akıllı Trafik Yönetimi: AI; trafik akışını optimize etmek, sinyal zamanlamalarını ayarlamak ve tıkanıklığı tahmin etmek için gerçek zamanlı verileri kullanmaktadır. Böylece AI sistemleri; yolculuk sürelerinin kısaltılmasına, emisyonların azaltılmasına ve yol güvenliğinin iyileştirilmesine yardımcı olmaktadır.
Otonom Araçlar: AI; otonom sürüşe kadar daha yüksek seviyelerde otomatik sürücüsüz otomobillerin, kamyonetlerin, kamyonların ve otobüslerin bir tür omurgası olabilir. Kestirimci bakım, daha akıllı rota planlaması ve araçtan altyapıya iletişim sağlayarak daha emniyetli ve daha verimli seyahatlerin önünü açmaktadır.
İyileştirilmiş Toplu Taşıma: AI; otobüs ve tren programlarını gerçek zamanlı talebe göre dinamik olarak ayarlayabilir, bekleme sürelerini azaltabilir ve yolculara daha sorunsuz, daha güvenilir bir hizmet sağlayabilir.
Kolaylaştırılmış Tedarik Zincirleri: AI; aksaklıkları öngörerek, teslimatları optimize ederek ve envanter yönetimini iyileştirerek lojistiği dönüştürmekte, operasyonları daha verimli ve çevre dostu hale getirmektedir.
Temel Zorlukların Üstesinden Gelmek
Hareketlilikte AI’nın faydaları önemli olsa da sorumlu ve etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak için bazı temel zorluklar da dahil olmak üzere çeşitli zorlukların ele alınması gerekmektedir:
Mevzuat ve Uyumluluk: Özellikle Avrupa Birliği'nin AI uygulamalarını risk seviyesine göre sınıflandıran Yapay Zekâ Yasası gibi son AI çerçeveleri göz önüne alındığında, mevzuata uyum en önemli öncelik olmaya devam etmektedir. Trafik yönetiminde kullanılanlar da dahil olmak üzere yüksek riskli uygulamalar, kamu güvenliğini ve mahremiyetini korumak için katı düzenlemelere tabidir. Özellikle trafik kontrolü ve otonom sürüş gibi alanlardaki AI sistemleri, katı AB düzenlemelerine uymak zorundadır.
Veri Mahremiyeti: AI destekli hareketlilik çözümleri genellikle büyük miktarda verilere dayanmaktadır ve bu da veri sahipliği, şeffaflık ve etik kullanımla ilgili soruları gündeme getirmektedir. Kişisel ve ulaşım verilerinin kapsamlı kullanımı, mahremiyetle ilgili endişeleri artırmaktadır. Veri koruma ve şeffaflığın sağlanması, halkın güvenini kazanmak ve AB veri düzenlemelerine uymak için çok önemli olacaktır.
Beceri Açığı: AI ulaştırma sektörünü yeniden şekillendirirken çalışanların AI ve veri analitiği konusunda becerilerini artırma ihtiyacı ve gelişmiş sistemleri yönetebilecek yeni beceri setlerine olan talep artmaktadır. Hedeflenen eğitim ve öğretim programları aracılığıyla bu beceri eksikliklerinin giderilmesi, hareketlilikte AI teknolojilerinin sürdürülebilir bir şekilde uygulanması için hayati önem taşıyacaktır.
Yapay Zekâ ile Hareketliliğin Geleceği
AI, artık uzak bir kavram değildir; Avrupa’nın hareketliliğinin geleceğini şimdiden şekillendirmektedir. AI teknolojisi ilerledikçe daha akıllı, daha sürdürülebilir ve daha bağlantılı ulaşım sistemlerine doğru ilerlemekteyiz. Bu geleceği gerçekleştirmek için sürekli iş birliği, etik yeniliğe bağlılık ve Avrupa taşımacılığında yeni bir çağın önünü açacak dikkatli bir uygulama gerekecektir. Temel öncelikler şunlardır:
Uluslararası İş Birliği: AI sistemlerinin sorunsuz ve güvenli bir şekilde çalışabilmesini sağlamak için standartların sınırlar arasında uyumlaştırılması çok önemlidir.
Yeniliğe Yatırım: Özellikle güvenlik ve etik alanlarında AI araştırmaları için fon sağlanması, sorumlu teknolojik gelişmeleri teşvik edecektir.
Kapsayıcı Hareketlilik: AI, yayalar ve bisikletliler gibi savunmasız yol kullanıcıları için ulaşımı iyileştirmeli ve herkes için erişilebilir, kullanıcı dostu hizmetler sağlamalıdır.